2017.11.15

Współczesny teatr jako drogowskaz sztuki

Czy teatr może uchodzić za ostatnią tak czytelną ostoję sztuki humanistycznej we współczesnym świecie? Wiele na to wskazuje, ale sprawdzimy to od najbliższego piątku. 17 listopada rozpocznie się trwający 10 dni Festiwal Nowego Teatru, którego gospodarzem jest Teatr Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie.

Kadr ze spektaklu "BEZE MNIE" produkcji Teatru W. Siemaszkowej, który zostanie przedstawiony na IV FNT w ramach części konkursowej. Fot. Maciej Mikulski

Od dłuższego już czasu przyglądam się relacjom, jakie panują pomiędzy sposobem życia współczesnego człowieka z tym, co prezentuje sztuka. Temat ten muszę poruszyć, gdyż zbliża się w Rzeszowie IV edycja Festiwalu Nowego Teatru, wydarzenia jeszcze młodego, ale dopracowującego się własnego oblicza. Zwróćmy uwagę, jak życie i doniesienia ze świata nie oszczędzają nam brutalnej polityki, przemocy, walki o pozycję pojedynczych ludzi i całych grup społecznych. Otacza nas przy tym coraz więcej technologii, szumu informacyjnego, a my sami często poddajemy się tej nowoczesności goniąc za wygodą i kolejnymi zyskami. Jest w tym jednak coraz mniej człowieczeństwa, dialogu i spotkania z drugim człowiekiem.

Niestety, odbija się to także na świecie sztuki, która zbyt często staje się sztuczna i podporządkowana najbanalniejszym gustom. Coraz rzadziej odnosi się do naszego wnętrza, jakby celowo pomijała naszą duchową naturę, a coraz bardziej ślizga się tylko po powierzchni życia zastępując humanizm kultem ciała dosłownie i w przenośni. Praktyczny materializm i pogoń za doraźną przyjemnością wylewa się z książek, kina, telewizji, a sztuka prawdziwych wartości staje się coraz bardziej elitarna, szukając nisz, gdzie znajdzie odbiorcę gotowego zagłębić się w prawdziwą naturę człowieka. Takim miejscem ciągłej obecności humanizmu okazuje się współczesny teatr. Widz nie jest tu tak masowy, jak w innych rodzajach sztuki, często jest bardziej wrażliwy i może dlatego stwarza to naturalną możliwość poruszania w teatrze tematów głębszych. W każdym razie zauważam, że to właśnie deski teatrów mają obecnie największą moc twórczą i możliwość nawiązania owocnego dialogu z emocjami odbiorców.

Trend ten od dłuższego czasu obserwuję w rzeszowskim życiu teatralnym, zwłaszcza, gdy do głosu dochodzą młodzi twórcy, którzy, jak zauważyłam, nie chcą poddać się łatwym wzorcom estetycznym i zadają artystyczne pytania poszukując prawdy o człowieku. Liczę, że ten zauważalny potencjał współczesnego teatru rozbłyśnie z wielką mocą w spektaklach najbliższego Festiwalu Nowego Teatru w Rzeszowie rozpoczynającego się od najbliższego piątku.

Sztuka teatru oczywiście może przeżywać nowe, świeże odsłony także za sprawa bieżących dyskusji politycznych w każdym społeczeństwie. Temat ten jest naturalną pokusą twórców do łatwego zaangażowania widzów we własny przekaz. Zbyt często jednak kończy się na zwykłej manifestacji politycznej. Być może dlatego dyrektor Teatru Siemaszkowej Jan Nowara, pomysłodawca i twórca Festiwalu Nowego Teatru w Rzeszowie, zarówno w stałym repertuarze tej sceny, jak i w tej najnowszej edycji festiwalu chce widzom oszczędzić bieżącej polityki. Zamiast tego rzeszowski teatr idzie w kierunku poszukiwania wartości i idei, które wiązałyby nas i budowały przyszłość. Wydaje mi się, że właśnie taka myśl towarzyszyła twórcom spektakli, które zobaczymy jako konkursowe, co wpisuje się w hasło nadchodzącego festiwalu: „Nowe mitologie”.

W czasie wszystkich 10 dniu zobaczymy spektakle, które będą przedstawiały człowieka w rozterkach i emocjach, często człowieka zagubionego w świecie. Będą zadawały pytanie, dlaczego w ludziach dobrych rodzi się zło, dlaczego ludzie z wielkimi ideałami zupełnie nie wpisują się we współczesne społeczeństwo.

Co do formy, to wiadomo od początku istnienia Festiwalu Nowego Teatru, że nie tylko spektakle i dyskusje z ich twórcami mają wypełniać nam czas. Odbędą się także wydarzenia towarzyszące takie jak KINOTEATR i DRAMA LAB. W ramach tegorocznej edycji będzie można uczestniczyć także w interesującym wydarzeniu pod nazwą „Dybuki. Przepisywanie pamięci”. Jest to projekt wykreowany przez utalentowanego reżysera młodego pokolenia Pawła Passiniego. W ramach tego projektu odbędzie się koncert pod nazwą „OBECNI” oraz projekcja performatywna Dybuk. Na to wydarzenie proponuję Państwu zwrócić szczególną uwagę. Rozpocznie się ono o godz. 20.00, 18 listopada w rzeszowskim Biurze Wystaw Artystycznych. Wstęp kosztuje 1 zł (tak jak na wszystkie wydarzenia towarzyszące FNT).

W ramach festiwalu widzowie będą mogli również uczestniczyć w projekcie pod hasłem „Nowy Teatr/Europa”, w który wpisują się dwa spektakle ze Słowacji.

IV edycja Festiwalu Nowego Teatru rozpocznie się 17 listopada w piątek i potrwa do niedzieli 26 listopada, kiedy to jury składające się z 10 młodych teatrologów zadecyduje, komu przyzna nagrody. Ale tym razem nie tylko główne jury będzie miało możliwość przyznać nagrody. Swoich faworytów wskażą także - festiwalowa publiczność oraz dziennikarze. Nagrody wręczone zostaną w trzech kategoriach: najlepszy spektakl, osobowość artystyczna oraz młody twórca.

Barbara Kędzierska

Szczegółowy program IV edycji Festiwalu Nowego Teatru:

SPEKTAKLE

IMPREZY TOWARZYSZĄCE

Nim rozpocznie się najnowsza edycja Festiwalu Nowego Teatru, zapraszamy Państwa do wspomnieniowe fotorelacji cz.1 i cz.2 z poprzedniej edycji festiwalu oraz do wysłuchania ubiegłorocznego werdyktu jury.

Werdykt jury III FNT, z którym nie do końca zgodziła się festiwalowa publiczność. Jak będzie w tym roku? Zobaczymy, bo publiczność będzie miała możliwość wskazać swojego faworyta.